Artykuły

    Kompilator języka C dla małego Atari

    Witajcie drodzy czytelnicy, w tym artykuliku TeBe/Madteam przybliży trochę język C w wydaniu na 8-bitowe Atari. Z kompilatorem C dla rodzinki 6502 mogliście się też spotkać czytając artykuł FOX-a w nr 1 Atarynki z 2002 roku.

    Jeśli jednak go nie czytaliście, bo macie np. uczulenie na papier ;) to w skrócie przypomnę o co chodzi.

    Sam program piszemy na PC w dowolnym edytorze tekstu jak Notatnik czy CodeGenie itp, a kompilator C czyli cc65 zamieni nam go na kod maszynowy 6502. Cały pakiet programów do tworzenia w C znajdziemy na stronie domowej projektu http://www.cc65.org

    Możemy też od razu wpaść na ftp-a ftp.musoftware.de/pub/uz/cc65/ i pobrać plik z bibliotekami dla Atari XE/XL "cc65-atari-2.10.0-1.zip" oraz plik z kompilatorem przeznaczonym dla konkretnej platformy OS/2, Linux, Windows, np. "cc65-win32-2.10.0a-1.zip" czyli Windows.

    W tym arykule skupie się właśnie na wersji cc65 dla Windows. Jeśli mamy już ściągnięte oba pliki, znajdujemy dla nich miejsce na którejś z partycji (ja wybrałem C) i rozpakowujemy je do np. katalogu C:\\CC65

    Teraz musimy jeszcze ustawić troche zmiennych środowiskowych, aby kompilator, linker wiedział gdzie co jest. W przypadku rodziny Windows 9x, dopisujemy w pliku AUTOEXEC.BAT:

    PATH=tutaj cos juz jest;C:\\CC65\\BIN
    
    SET CC65_INC=C:\\CC65\\INCLUDE
    SET CC65_LIB=C:\\CC65\\LIB
    SET LD65_CFG=C:\\CC65\\DOC
    

    W przypadku Windows XP (i chyba też 2000), robimy to następująco:

    Mój Komputer -> Właściwości -> Zaawansowane -> Zmienne środowiskowe -> dopisujemy w oknie Zmienne systemowe, czyli klikamy "Nowa" i uzupełniamy oba pola "Nazwa zmiennej" i "Wartość zmiennej" podobnie jak ma to miejsce w AUTOEXEC-u.

    Teraz resetujemy komputer i możemy zacząć bawić się cc65 pod Windowsem.

    W katalogu C:\\CC65\\BIN znajdują się wszystkie pliki wykonywalne pakietu cc65:

        ar65 - program do tworzenia bibliotek *.lib i operacji na nich, np. ar65 l atari.lib
               wyswietli nam listę modułów wchodzących w skład bibioteki atari.lib
    
        ca65 - makro assembler dla procesorów 6502, 65C02 i 65816
        
        cc65 - kompilator języka C przeznaczony dla rodziny procesorów 6502
        
        cl65 - kompilator i linker w jednym
        
        co65 - programik do operacji na skompilowanych plikach *.o
        od65 - też coś robi z plikami *.o
        
        da65 - disassemler, stosuje zapis strawny na makro assemblera ca65
        
        grc  - to się Atarowcom nie przyda, bo jest to kompilator dla systemu GEOS z C64
        
        ld65 - linker, czyli programik który składa do kupy wszystko i tworzy atarowskiego exe-ka
    

    Teraz wypadałoby coś skompilować, czas więc na nieśmiertelny przykład, pewnie w Basic`u też to pisaliście.

    Przykład 1:

    #include 
    
    int main (void)
    {
     printf("Hello, world!\\n");
     return 0;
    }
    

    Nasz program zapiszemy do pliku np. "hello.c", aby go skompilować piszemy "cl65 -O -t atari hello.c -o hello.xex" i to wszystko, powstał plik HELLO.XEX który możemy już wczytać spod DOS-a. Uruchomienie go bezpośrednio nic nie da, musi być uruchomiony spod DOS-a.

    Parametry które przekazaliśmy kompilatorowi cl65 oznaczają (wielkość liter jest rozróżniana):

        -O        optymalizacja kodu, tworzy szybszy kod maszynowy
        -t sys    docelowy system, domyślnie jest to C64 :P
        -o plik   nazwa pliku wyjściowego
    

    Wywołanie cl65 to najszybszy i najprostszy sposób kompilacji. Skompilowany program domyślnie ładuje się od $2E00, startuje od $2E01, maksymalna długość skompilowanego programu może wynieść $8E20 bajtów. Stos programowy liczy $0800 bajtów pamięci. Strona zerowa używana jest od bajtu $82-$FF.

    Domyślne ustawienia dla linkera (plik ATARI.CFG):

    MEMORY {
        ZP: start = $82, size = $7E, type = rw, define = yes;
        HEADER: start = $0000, size = $6, file = %O;
        RAM: start = $2E00, size = $8E20, file = %O;    # $8E1F: matches upper bound $BC1F
    }
    SEGMENTS {
        EXEHDR: load = HEADER, type = wprot;
        CODE: load = RAM, type = wprot, define = yes;
        RODATA: load = RAM, type = wprot;
        DATA: load = RAM, type = rw;
        BSS: load = RAM, type = bss, define = yes;
        ZEROPAGE: load = ZP, type = zp;
        AUTOSTRT: load = RAM, type = wprot;
    }
    FEATURES {
        CONDES: segment = RODATA,
    	    type = constructor,
    	    label = __CONSTRUCTOR_TABLE__,
    	    count = __CONSTRUCTOR_COUNT__;
        CONDES: segment = RODATA,
    	    type = destructor,
    	    label = __DESTRUCTOR_TABLE__,
    	    count = __DESTRUCTOR_COUNT__;
    }
    SYMBOLS {
        __STACKSIZE__ = $800;	# 2K stack
    }
    

    Jednak jakiekolwiek zmiany w pliku *.CFG nie zostaną zauważone jeśli będziemy kompilować używając komendy "-t atari", trzeba ją zastąpić przez "-C atari.cfg". Jeśli chcemy mieć też wpływ na typ CPU dla którego będzie generowany kod, lepiej jeśli rozbijemy proces generowania pliku wyjściowego na kompilację, asemblację i linkowanie, wtedy wszystko będzie pod kontrolą.

        cc65 -O --cpu 6502 -t atari hello.c -o hello.s
        ca65 -t atari hello.s -o hello.o
        ld65 -C atari.cfg -o hello.xex atari.o hello.o atari.lib

    Kompilator cc65 tworzy z pliku hello.c plik hello.s, następnie makro assembler ca65 z pliku hello.s tworzy hello.o i ostatecznie linker ld65 z pliku hello.o i przy pomocy biblioteki atari.lib i atari.o oraz pliku konfiguracyjnego atari.cfg tworzy wykonywalny plik Atari hello.xex

    Jeśli chcemy aby kod programu był wykonywany na 65816, zmieniamy zapis --cpu 6502 na --cpu 65816. Czyż nie jest to cudownie proste :).

    Przykład 2:

    #include 
    
    int main (void)
    {
     char str1[30],str2[30];
     int i;
     
     puts("wprowadz lancuch 1"),gets(str1);
     puts("wprowadz lancuch 2"),gets(str2);
    
     for (i=0; str1[i]==str2[i]; i++)
     {
     }
     
      if (str1[i]==0)       // standard ansi, ciag znakow zakonczony zerem
      {
       puts("oba lancuchy sa identyczne");
       return 0;
      }
    
       puts("lancuchy sa rozne");
     
     return 0;
    }

    Progamik pyta się o dwa łańcuchy znaków, potem je porównuje i informuje czy łańcuchy są identyczne, czy też różne. Jest jeszcze biblioteczna funkcja C -> "strcmp" która porówna ciągi, ale przecież jej użycie byłoby zbyt proste :)

    Przykład 3:

    /* clock example: countdown */
    #include 
    #include 
    
    void wait ( int seconds )
    {
      clock_t endwait;
      endwait = clock () + seconds * CLK_TCK ;
      while (clock() < endwait) {}
    }
    
    int main ()
    {
      int n;
      printf ("Starting countdown...\\n");
      for (n=10; n>0; n--)
      {
        printf ("%d\\n",n);
        wait (1);
      }
      printf ("FIRE!!!\\n");
      return 0;
    }

    Programik zlicza od 10 do 0, wypisując stosowny komunikat na ekranie. Jest to też przykład wykonania opóźnienie z użyciem "time.h"

    Ci co programują w C, na pewno ucieszą się z w/w kompilatora. Można stworzyć np. bibliotekę do odczytu obrazków w różnych formatach (HIP, TIP), czy playerów, dzięki temu w łatwy sposób powstałaby przeglądarka pod Sparte czy zwykły DOS. Może Macgyver napisze jeszcze raz MegaPlayera :)

    Można też kazać kompilatorowi aby generował kod dla 65816, dzięki czemu w prosty sposób napiszemy aplikację dla 16-bitowej wersji 6502 :) nie zagłębiając się w poznawanie nowych rozkazów i trybów adresowania CPU.

    Nie ma jednak róży bez kolców. Wstawianie wstawek assemblerowych musi odbywać się poprzez pliki z rozszerzeniem *.s, a tak zwiększona liczba plików nie sprzyja ogólnej czytelności projektu. Przydzialana programowi pamięć w zasadzie mieści się w granicy $2000-$BFFF, troche mało jeśli ktoś myśli o większym projekcie. Tego typu ograniczenia skutecznie przychamowały zapał Konopa do napisania dema w C. Problem z pamięcią miał też autor atarowskiej wersji systemu Contiki, który posłużył się specjalnie okrojoną wersją DOS - PicoDos aby tylko wcisnąć więcej kodu poniżej adresu $2000.

    p.s. podziękowania dla Konopa, za oświecenie w kwestiach związanych z C :)

    Komentarze gości atari.area

    Momencik, uaktualniam...  

    Nie jesteś zalogowany. Tylko zarejestrowani i zalogowani użytkownicy mog± dodawać komentarze.

Lotharek.pl
Retronics
Silly Venture
Last Party 2025
Lost Party 2025

Szukaj

Wyszukiwarka przeszukuje zasoby atari.area, atariki oraz forum.

Twoliner

Momencik, uaktualniam...  .

Pamiętaj, żeby linki do Twolinera dodawać wyłącznie po skróceniu za pomocą serwisu tiny.pl. Jeśli coś Ciebie ominęło - skorzystaj z archiwum.

Network

konto

Nie jesteś zalogowany. Zaloguj się lub załóż konto

forum

Artykuły

Wywiady

Allegro

Jako, że Allegro.pl jest bardzo często odwiedzanym serwisem przez Atarowców, umiejscowiłem poniżej wyszukiwarkę produktów związanych z naszym kochanym Atari. Chcesz coś kupić - wystarczy wpisać w okienko poniżej.


Wystarczy wpisac czego szukamy i po chwili znajdujemy sie juz na Allegro.pl.